Szybki rozwój urbanizacji i gospodarki, zła dieta, jak również siedzący tryb życia, ciągły pośpiech i wysoki poziom stresu doprowadziły do powstania światowej epidemii nadwagi i otyłości. Co za tym idzie — do rozwoju znacznie skracających życie chorób cywilizacyjnych. Obecnie wiele osób zmaga z się z nadwagą, otyłością, insulinoopornością i cukrzycą insulinoniezależną typu II oraz wieloma innymi problemami zdrowotnymi. Jeśli decydujemy się na wprowadzenie zmian w żywieniu i stylu życia w celu redukcji zbędnych kilogramów, bardzo prawdopodobne jest, że zmagamy się z zaburzeniami w którejś gospodarce naszego organizmu. W dzisiejszym artykule przedstawimy jakie badania i dlaczego powinniśmy wykonać przed rozpoczęciem odchudzania.
Spis treści:
- Jakie badania warto wykonać przed dietą?
- Morfologia krwi
- Ocena stanu zapalnego w organizmie – badanie OB i CRP
- Pomiar ciśnienia tętniczego
- Badanie EKG serca
- Badanie lipidogramu – cholesterol i trójglicerydy
- Gospodarka węglowodanowa
- Badania hormonalne
- Funkcje wątroby i nerek
Jakie badania warto wykonać przed dietą?
Morfologia krwi
Jest to podstawowe badanie krwi, na podstawie którego możemy ocenić ogólny stan naszego zdrowia. We krwi znajduje się wiele składników, odpowiadających za prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego, a więc i całego organizmu. W poniższej tabeli przedstawiamy poszczególne parametry morfologiczne, ich działanie i zakresy norm.
Dzięki temu badaniu mamy możliwość wykrycia wielu nieprawidłowości i niedoborów organizmu, zakażeń bakteryjnych, wirusowych oraz stanów zapalnych, a co za tym idzie- wielu chorób we wczesnej fazie. Jeśli badanie morfologii krwi wykaże jakiekolwiek nieprawidłowości, przed rozpoczęciem odchudzania należy skonsultować się z lekarzem oraz poszerzyć diagnostykę w celu uniknięcia pogorszenia swojego stanu zdrowia.
Warto zaznaczyć, że podane wartości podane w tabeli mogą nieco różnić się w zależności od płci, istniejących chorób oraz wieku osoby badanej.
| PARAMETR | OPIS | ZAKRES NORM (dla dorosłego człowieka) |
| Leukocyty (WBC, ang.White Blood Cells) | Białe krwinki, które pełnią ważną rolę dla układu immunologicznego. Ich rolą jest ochrona organizmu przed różnego typu infekcjami i nowotworami. | Pomiędzy 4-10 tys/μl. |
| Erytrocyty (RBC, ang. Red Blood Cells) | Czerwone krwinki pełniące rolę transportera tlenu z płuc do wszystkich narządów organizmu. Wynik rozpatruje się razem z wartością hemoglobiny. | Pomiędzy 3,5 mln-5,4 mln/μl. |
| Hemoglobina (Hb, ang. Hemoglobin)) | Jest białkiem wchodzącym w skład erytrocytów. Hemoglobina odpowiada za przenoszenie tlenu z płuc do tkanek organizmu, zwracanie CO2 z tkanek do płuc oraz za czerwony kolor krwi. | Pomiędzy 11,2-15,7 g/dl. |
| MCV (ang. Mean Corpuscular Volume) | Wskaźnik czerwonokrwinkowy, określa uśrednioną objętość erytrocytów. | Pomiędzy 34-45 fl. |
| MCH (ang.Mean Corpuscular Hemoglobin) i MCHC (ang. Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration) | Określają średnią masę oraz stężenie hemoglobiny w pojedynczym erytrocycie. | MCH pomiędzy 26-32 pgMCHC pomiędzy 32,2-35,5. |
| RDW CV (ang. Red-cell Distribution Width) | Wskaźnik określający procentowe zawartości poszczególnych czerwonych krwinek we krwi pod względem ich objętości. Ten parametr ukazuje odchylenia w różnicach pomiędzy nimi. | Pomiędzy 11,5-14,5%. |
| PLT (ang. Platelets) | Określa ogólną ilość trombocytów (płytek krwi). Pełnią bardzo ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi i są wytwarzane w czerwonym szpiku kostnym. | Pomiędzy 150-400 tys/μl. |
| MPV (ang. Mean Platelet Volume) | Określa uśrednioną objętość płytek krwi. Zależy od całkowitego wytwarzania trombocytów przez szpik kostny. | Pomiędzy 9,4-12,5 fl. |
| PDW (ang. Platelet Distribution Width) | Określa zmienności w objętości płytek krwi (trombocytów), podobnie jak RDW dla erytrocytów. | Pomiędzy 9,8,-12,5 fl. |
| PCT (ang. Plateletcrit) | Inaczej płytkokryt. Jest on substancją, której podwyższony poziom wskazuje na infekcję bakteryjną. | Pomiędzy 0,2-0,4%. |
| P-LCR (ang. Platelet-Large Cell Ratio) | Określa on odsetek płytek krwi w danej próbce oraz czy dane płytki krwi mają odpowiedni rozmiar i formę. | Pomiędzy 19,1-46,6%. |
Ocena stanu zapalnego w organizmie – badanie OB i CRP
Odczyn Biernackiego (OB) i poziom białka C-reaktywnego (CRP) są podstawowymi, jednak niespecyficznymi wskaźnikami stanu zapalnego w organizmie. Innymi słowy, ich podwyższony poziom oznacza, że w naszym ciele występuje jakiś stan zapalny, ale nie można jednoznacznie stwierdzić, co go powoduje. Bardzo często po przebyciu wszelkich infekcji występuje podwyższony poziom tych wskaźników. Po powrocie do zdrowia ich poziom powinien wrócić do normy. Zaleca się powtórne badanie OB oraz CRP po okresie około miesiąca od przebytej choroby infekcyjnej. Jeśli ich poziom nadal będzie podwyższony, wskazana jest dalsza diagnostyka w celu znalezienia przyczyny występowania stanu zapalnego. Normy różnią się w zależności od wieku oraz płci.
Pomiar ciśnienia tętniczego
Badanie ciśnienia krwi jest jednym z najmniej inwazyjnych i dostępnych dla każdego badań. Mierzy ono siłę nacisku przepływającej krwi na ściany tętnic lub naczyń krwionośnych. Nasze serce działa niczym pompa przetaczająca krew do tętnic, a następnie do wszystkich pozostałych organów.
Obecnie, za prawidłowe wartości ciśnienia krwi uznaje się wynik do 120/80 w stanie spoczynku. Wyższa liczba przy odczycie wyniku ciśnienia krwi wskazuje na siłę, z jaką krew uderza w ściany tętnic podczas bicia serca. Nazywamy to ciśnieniem skurczowym. Druga, niższa liczba wskazuje na to, jakie mamy ciśnienie krwi, gdy nasze serce znajduje się w momencie spoczynku, pomiędzy uderzeniami serca. To zaś nazywamy ciśnieniem rozkurczowym.
Pomiary ciśnienia krwi równe lub wyższe niż 130/80 są obecnie uważane za zbyt wysokie. Taki stan organizmu nazywamy nadciśnieniem tętniczym. Na ciśnienie krwi w dużym stopniu ma wpływ zła dieta, zbyt wysoki poziom stresu oraz zbyt niski poziom aktywności fizycznej. W przypadku występowania nadciśnienia tętniczego należy przede wszystkim ograniczyć ilość spożywanej soli, dostosować odpowiednią dla nas formę ruchu oraz zadbać o relaks i odpoczynek.
Badanie EKG serca
Jest to badanie elektrokardiografii, które również zaliczamy do nieinwazyjnych badań kardiologicznych. EKG wykonuje się w celu wykrycia ewentualnych nieprawidłowości pracy serca tj. zaburzenia jego rytmu, wady wrodzone, upośledzonego przepływu krwi w obrębie mięśnia sercowego, czy też, gdy występują objawy ataku lub przebytego w przeszłości zawału serca (nie zawsze jesteśmy świadomi jego wystąpienia). Jest to bardzo istotne badanie u osób pragnących wdrożyć zwiększoną aktywność fizyczną, jednocześnie mających jakiekolwiek dolegliwości lub predyspozycje do występowania problemów w układzie sercowo-naczyniowym (nadwaga, otyłość, nadciśnienie tętnicze itp.). Do odczytania wyniku tego badania konieczna jest wizyta u kardiologa, który będzie w stanie w pełni go zinterpretować.
Badanie lipidogramu – cholesterol i trójglicerydy
| PARAMETR | OPIS | ZAKRES NORM (dla dorosłego człowieka) |
| Cholesterol całkowity | Określa on poziom cholesterolu w organizmie. Oznacza się go w celu wykrycia zaburzeń gospodarki lipidowej (dyslipidemii) oraz w padaczce do oceny efektywności leczenia. | Do 190 mg/dl (5 mmol/l). |
| Frakcja LDL | Jest to tzw. “zły cholesterol” (lipoproteina o niskiej gęstości). Oznaczana jest w celu określenia ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego (miażdżyca, cukrzyca typu II, nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca). | Do 115 mg/dl (3 mmol/l). |
| Frakcja HDL | Jest to tzw. “dobry cholesterol” (lipoproteina o wysokiej gęstości). Jej wysoki poziom jest czynnikiem zmniejszającym ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. | ponad 40 mg/dl dla mężczyzn,ponad 45 mg/dl dla kobiet. |
| Trójglicerydy | Określają poziom tzw. “tłuszczów prostych”, stanowiących rezerwę energetyczną zmagazynowaną w tkance tłuszczowej. | Poniżej niż 150 mg/dl. |
Gospodarka węglowodanowa
W celu określenia zaburzeń metabolizmu węglowodanowego powinniśmy wykonać kilka podstawowych badań, które pomogą nakierować nas (lub naszego dietetyka czy lekarza) jaki sposób żywienia oraz leczenia będzie dla nas optymalny. Jeśli problemem jest dla nas braku czasu, warto skorzystać z możliwości, jakie daje nam dieta pudełkowa. W wyszukiwarce cateringów Dietly.pl w prosty sposób możemy znaleźć odpowiednią dla nas opcję żywieniową (np. z niskim indeksem glikemicznym), która pomoże nam w osiągnięciu poprawy ogólnego zdrowia i samopoczucia.
| PARAMETR | OPIS | ZAKRES NORM (dla dorosłego człowieka) |
| Glukoza na czczo (z krwi) | Oznaczana jest w próbce krwi pobranej po przebudzeniu, na czczo, na około 8-12h po posiłku. Osoby w grupie ryzyka wystąpienia zaburzeń gospodarki węglowodanowej powinny powtarzać to badanie co najmniej raz do roku, zaś osoby po 45 r.ż co najmniej raz na 3 lata. | Pomiędzy 70-99 mg/dL (3.9-5.5 mmol/L) |
| Badanie krzywej insulinowo – cukrowej | Badanie to polega kolejno na:pobraniu na czczo krwi żylnej,wypiciu roztworu glukozy (75g glukozy/300ml czystej wody),ponownym pobraniu krwi żylnej po czasie 1h i 2h po wypiciu płynnej glukozy,laboratoryjnym oznaczeniu stężenia glukozy oraz insuliny z pobranych próbek krwi. | Glukoza:do 100 mg/dl na czczo,do 180 mg/dl po 1h po wypiciu roztworu glukozy,do 140 mg/dl po 2h. Insulina:do 10mU/ml na czczo,do 50 mU/ml po 1h,do 30 mU/ml po 2h. |
| Badanie ogólne moczu (na czczo) – glukoza i ciała ketonowe | Jest to kluczowe badanie u osób mających problem z uregulowaniem glikemii (cukrzyca typu I, niektóre przypadki cukrzycy typu II). W przypadku nieuregulowanej cukrzycy lub intensywnej farmakoterapii może dojść do wystąpienia glukozy i ciał ketonowych (pośrednie metabolity przemian tłuszczów i białek) w moczu. Badanie występowania ciał ketonowych w moczu można wykryć w warunkach domowych, używając specjalnych pasków ketonowych. Ich wystąpienie świadczyć może o stanie kwasicy ketonowej, stanowiącej bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia a nawet życia. Badanie ogólne moczu wykonuje się również w celu zdiagnozowania infekcji dróg moczowych oraz monitorowania niektórych funkcji nerek i wątroby. | Prawidłowy wynik badania glukozy oraz ciał ketonowych w moczu to wynik ujemny. |
Badania hormonalne
Problemy z redukcją zbędnych kilogramów oraz niemiarodajne efekty odchudzania, bardzo często mogą wynikać z zaburzeń w gospodarce hormonalnej organizmu. Oprócz hormonów wspomnianych wcześniej (insulina), należy w pierwszej kolejności zwrócić szczególną uwagę na poziom hormonów tarczycy. Zalecenia dietetyczne i leczenie nadczynności oraz niedoczynności tarczycy, znacznie się od siebie różnią.
| PARAMETR | OPIS | ZAKRES NORM (dla dorosłego człowieka) |
| TSH (ang. thyroid stymulating hormone) | Hormon stymulujący tarczycę. Określany przy diagnostyce zaburzeń tarczycy oraz chorób wynikającej z nieprawidłowości w osi podwzgórze-przysadka-tarczyca. | Pomiędzy 0,270-4,200 mIU/l |
| fT3 | Badanie poziomu wolnej trijodotyroniny, służy do zdiagnozowania niedoczynności tarczycy. Badanie jest miarodajne tylko wtedy, gdy jest połączone z badaniem poziomu TSH. | Pomiędzy 2,25–6 pmol/L (1,5 – 4 ng/L) przy prawidłowym poziomie TSH. Gdy fT3 wynosi powyżej normy, a TSH jest poniżej normy, mówimy o niedoczynności. |
| fT4 | Badanie poziomu wolnej tyroksyny, służy do zdiagnozowania nadczynności tarczycy. | Pomiędzy 10-25 pmol/l (8-20 ng/l) przy prawidłowym poziomie TSH. Gdy fT4 wynosi poniżej normy, a TSH jest powyżej normy, mówimy o niedoczynności tarczycy. Gdy fT4 wynosi powyżej normy, a TSH jest poniżej normy, mówimy o nadczynności tarczycy. |
Funkcje wątroby i nerek
Wątroba jest głównym organem, który detoksykuje nasze ciało i przemienia składniki odżywcze z pożywienia. Z kolei nerki odpowiadają za filtrację naszej krwi. Zalecenia dietetyczne przy występowaniu zaburzeń w funkcjonowaniu tych narządów są konkretne i różnią się od siebie.
| PARAMETR | OPIS | ZAKRES NORM (dla dorosłego człowieka) |
| AlAT (wątroba) | Badanie poziomu aminotransferazy alaninowej. | Pomiędzy 5–40 U/I |
| AspAT (wątroba) | Badanie poziomu aminotransferazy asparaginowej. | Pomiędzy 5-40 U/l |
| Kreatynina (nerki) | Badanie do określania sprawności funkcji wydolnościowych nerek. | Dla mężczyzn pomiędzy 60-120 umol/l,Dla kobiet pomiędzy 50-110 umol/l. |
| Kwas moczowy (nerki) | Badanie przeprowadzane w celu zdiagnozowania chorób nerek i innych chorób rozrostowych oraz dny moczanowej. | Pomiędzy 180-420 µmol/l (3-7 mg/dl) |
Popularne wpisy na blogu:
Dieta bez jajek – zasady i wskazówki
Placki z dyni z camembertem i pestkami dyni – przepis
Proteinowy 3 bit z owocami leśnymi – przepis na deser w wersji fit
Sałatka z brokuła, czerwonej fasoli i halloumi – przepis z kuchni Dietly
Makaron z krewetkami po azjatycku – przepis z kuchni Dietly
Kalkulator BMI – normy i wzór na wskaźnik masy ciała
Szybkie przekąski 200 kcal – bez gotowania – przepisy
Dieta śródziemnomorska
Zdrowe śniadania 400 kcal – proste przepisy
Zielone koktajle 200 kcal – przepisy na smoothie
7 właściwości zdrowotnych soku z buraka, które przekonają Cię do włączenia go do diety
Alkohol a dieta – czy można pić alkohol podczas odchudzania?
Produkty light – żywieniowe pułapki, czy zdrowe rozwiązania?
Idealna aplikacja do ćwiczeń – sprawdź ranking najpopularniejszych
Ranking promocji na Black Week w cateringach dietetycznych. Który rabat wybrać?
