Autorka artykułu: dietetyk Joanna Marciszewska
Ukończenie 20 lat nie kojarzy się nam z okresem, w którym niezbędne są regularne badania. Zwykle w tym wieku mamy możliwość cieszenia się pełnią zdrowia, wysoką sprawnością fizyczną i brakiem niepokojących objawów – czy w takim razie pomimo tego dobrego stanu konieczne jest udawanie się do lekarza?
Zalecenia dla kobiet w wieku 20-30 r.ż. znajdziecie w tym artykule: Jakie badania kontrolne wykonać przed 30-stką? Zalecenia dla kobiet 20-30 r.ż.
W czasie, gdy możemy doceniać zalety jakie niesie ze sobą młodość, warto jest myśleć również o przyszłości. Większość chorób rozwija się bowiem powoli, początkowo nie dając o sobie znać żadnymi symptomami, a pamiętajmy, że wczesne wykrycie zaburzeń zdrowia daje wyższe prawdopodobieństwo na wyleczenie lub lepsze rokowania. Regularne podejmowanie się badań umożliwia nam szybką reakcję m.in. pod postacią zmiany stylu życia lub wdrożenia odpowiedniego leczenia w przypadku, gdy występują jakiekolwiek nieprawidłowości. Dzięki takim zmianom możemy zapobiec rozwojowi poważniejszego stanu lub powikłań choroby.
Zapraszamy do zapoznania się z naszymi wskazówkami dla mężczyzn: Zdrowie po męsku – dieta i badania kontrolne dla każdego mężczyzny
Ważne badanie dla mężczyzn
Z uwagi na wiele korzyści, jakie niesie świadomość stanu swojego zdrowia, zachęcamy Was do wprowadzenia nawyku wykonywania regularnych badań kontrolnych już na tym etapie życia. Jednym z elementów, o których w tym czasie należy szczególnie pamiętać jest samodzielna forma profilaktyki choroby nowotworowej jąder – czyli samobadanie jąder. Zaleca się wykonywanie go raz na miesiąc w celu stałej kontroli budowy tego narządu. W przypadku, gdy pojawią się jakiekolwiek wyczuwalne zmiany, to należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który może nas skierować do urologa w celu dalszej diagnostyki. W świetle faktu, że pierwsze zmiany nowotworowe w obrębie jąder są bezbolesne, a ta choroba dotyczy głównie młodych mężczyzn (poniżej 35-40 r.ż.), warto zdecydować się na podjęcie regularnego wykonywania takiego samobadania. Aby o nim nie zapomnieć, dobrze jest ustawić sobie comiesięczne przypomnienie lub założyć, że podejmujemy się go np. zawsze pierwszego dnia miesiąca. Po pewnym czasie ta czynność stanie się niezauważalnym nawykiem, który będzie niezwykle pomocny w kontrolowaniu własnego zdrowia.
| Jakie badanie? | Opis |
| SAMOBADANIE JĄDER 1x w miesiącu | Jest to najprostsza metoda diagnostyczna, która jest bezbolesna, bezpłatna i możliwa do samodzielnego wykonania. Wprowadzenie nawyku comiesięcznego wykonywania takiego samobadania pomaga w stałym kontrolowaniu swojego zdrowia. Dzięki takiej samodzielnej obserwacji możliwe jest wczesne zauważenie ewentualnych zmian w budowie jąder, co znacznie zwiększa szanse na wyleczenie w przypadku pojawienia się zmian rakowych. W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek zmian lub wystąpienia dolegliwości bólowych, należy skontaktować się z lekarzem POZ lub urologiem w celu wykonania badania USG jąder lub innych dodatkowych badań diagnostycznych. Zaleca się również, aby raz na 3 lata udać się do lekarza, aby to on przeprowadził palpacyjne badanie jąder, nawet jeśli nie dostrzegamy żadnych zmian. |
Badania dla mężczyzn – co zbadać w laboratorium?
Poza wykonywaniem samobadania warto jest także raz w roku zaplanować realizację badania krwi. Wystarczy, że poświęcimy jeden poranek w ciągu całego roku, aby udać się do punktu pobrań z laboratorium. Otrzymane wyniki dadzą nam szeroki obraz tego jak aktualnie kształtuje się nasze zdrowie i będą niezwykle pomocne w szybkim zauważeniu każdych zmian. W corocznym pakiecie badań krwi warto zawrzeć te podstawowe, takie jak: morfologia i glukoza na czczo. Pomimo, że lipidogram (cholesterol całkowity, LDL, HDL, trójglicerydy) zalecany jest do wykonywania min. 1 raz na 3-5 lat, a jonogram raz na 3 lata, to jednak zachęcamy do uwzględnienia ich w tym regularnym zestawie. Każde z tych badań może być zalecone przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, a jeśli chcemy wykonać je prywatnie, to ich koszt jest bardzo niewielki (całość za ok. 50-60 zł).
Badanie moczu – zalecenia dla mężczyzn
Gdy znamy już planowaną datę wykonywania badań krwi dobrze jest skorzystać z okazji udawania się do laboratorium i zabrać ze sobą prawidłowo zebraną próbkę moczu, bowiem badanie moczu powinno być wykonywane raz w roku. Pojemniki na mocz możemy bez problemu zakupić w aptece za niewielką cenę, a niekiedy dostaniemy je od lekarza.
| Badanie | Opis |
| MORFOLOGIA KRWI 1x w roku | To
badanie jest łatwo dostępne dla każdego z nas – lekarz rodzinny może
dać nam na nie skierowanie, a jeśli wolimy zrobić je na własną rękę, to
jego cena nas pozytywnie zaskoczy. Morfologia krwi pomaga we wczesnym wykryciu niektórych chorób,
w tym tych związanych z przebiegiem stanu zapalnego, białaczki, czy
anemii. Z wyniku morfologii krwi obwodowej możemy dowiedzieć się m.in.
tego, czy nasza krew zawiera odpowiednią liczbę białych i czerwonych
krwinek, czy jest wystarczająco bogata w hemoglobinę oraz czy
erytrocyty mają prawidłową budowę. Z uwagi na ogólnodostępność tego
badania i bardzo niewielką cenę w przypadku wykonywania go w
prywatnych przychodniach, warto zadbać o swoje zdrowie i wprowadzić je do swojego corocznego pakietu badań. Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 10 zł |
| GLUKOZA NA CZCZO 1x w roku | Pomiar glikemii na czczo jest jednym z najważniejszych elementów
niezbędnych do wczesnego wykrywania zaburzeń gospodarki
węglowodanowej. Dzięki szybkiemu zauważeniu nieprawidłowego wyniku, możliwa jest szybka reakcja, która poprawi nasze szanse na zapobieżenie lub zahamowanie rozwoju cukrzycy.
W dodatku skierowanie na to badanie bez problemu uzyskamy u lekarza
rodzinnego, a przy wykonywaniu go w prywatnych laboratoriach zapłacimy
za nie naprawdę niewielką kwotę. Osoby, u których występuje stan
przedcukrzycowy (ich poziom glukozy na czczo mieści się w zakresie
100-125 mg/dl) lub cierpią na cukrzycę powinny wykonywać kolejne
badania w częstotliwości indywidualnie zaleconej przez lekarza. Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 7-10 zł |
| BADANIE OGÓLNE MOCZU 1 x w roku | Badanie moczu jest bezinwazyjne i wymaga jedynie prawidłowego zebrania próbki moczu oraz dostarczenia jej do laboratorium.
Lekarz rodzinny może dać nam na nie skierowanie, a opłaty za jego
wykonanie w prywatnych placówkach są bardzo niewielkie. Warto o nim
pamiętać, ponieważ regularne wykonywanie tego badania pozwala na wczesne
zauważenie wielu nieprawidłowości, takich jak cukrzyca, uszkodzenie
nerek, zaburzenie funkcjonowanie wątroby, czy infekcje dróg moczowych.
Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 10 zł |
| LIPIDOGRAM (cholesterol całkowity, cholesterol LDL i HDL, trójglicerydy) 1x na 3-5 lat |
Regularne wykonywanie badań poziomu lipidów pomoże nam w
kontrolowaniu stanu zdrowia i wczesnym wykrywaniu wszystkich
alarmujących zmian. Świadomość występowania ewentualnych zaburzeń lipidowych jest dobrą motywacją do rozpoczęcia zdrowszego stylu życia,
co może w znaczącym stopniu pomóc nam w osiągnięciu dłuższego życia i
zapobieżeniu wielu poważnych chorób. Podwyższony cholesterol LDL,
zbyt wysokie stężenie trójglicerydów we krwi, czy za niski poziom
cholesterolu HDL powinny być zawsze konsultowane z lekarzem, ponieważ
należą do czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 20 – 35 zł |
| JONOGRAM poziom elektrolitów we krwi (potas, sód, magnez, fosfor, wapń) 1 x na 3 lata | Odpowiedni poziom elektrolitów we krwi jest niezbędny do prawidłowej pracy wielu narządów, w tym mięśnia sercowego. Kontrolowanie
jonogramu pomaga w szybkim zauważeniu zmian i może dać także
odpowiedź na drodze szukania przyczyn niektórych dolegliwości. W
przypadku występowania nadciśnienia tętniczego, obrzęków,
nieprawidłowej czynności nerek lub zaburzenia pracy serca lekarz może
skierować nas na częstsze badanie poziomu elektrolitów. Warto je
wykonywać także po przebyciu zatrucia pokarmowego objawiającego się
wymiotami lub biegunką. Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 8 – 10 zł |
| Badanie przesiewowe w kierunku wirusa HIV |
W Polsce wykonuje się najmniej badań przesiewowych w kierunku wirusa
HIV (ok. 10% średniej pozostałych krajów UE). Konsekwencją jest fakt,
że znaczna część zachorowań jest diagnozowana już po rozwinięciu AIDS, co znacznie zmniejsza efektywność leczenia.
Największa grupa nieświadoma nosicielstwa wirusa HIV obejmuje
właśnie osoby w wieku 20-30 lat. Należy podkreślić, że w znacznej
części są to osoby heteroseksualne, które nie podejmują się badań profilaktycznych. Wyniki standardowego testu przesiewowego mają wartość diagnostyczną, gdy są wykonane co najmniej po 12 tygodniach od ryzykownej ekspozycji (np. współżycie bez prezerwatywy, kontakt z krwią, wykonywanie tatuażu). W przypadku wystąpienia bardzo ryzykownej sytuacji należy od razu zgłosić się do szpitala z oddziałem zakaźnym, w którym lekarz zdecyduje o dalszych krokach. Refundacja NFZ: Tak – bez skierowania https://aids.gov.pl/pkd/ – lista miejsc, których test można zrobić bez skierowania, bezpłatnie i anonimowo Cena (prywatnie): Badanie przeciwciał anty-HIV: 30-40 zł |
Badanie ciśnienia u mężczyzn
Inne badanie, o którym dobrze jest pamiętać to pomiar ciśnienia krwi. Jest ono bezinwazyjne, krótkie w wykonaniu i bezbolesne, a daje na możliwość na wczesne wykrycie nadciśnienia tętniczego. Aby zmierzyć ten parametr, możemy skorzystać z ciśnieniomierzy dostępnych w niektórych przychodniach i aptekach lub poprosić lekarza rodzinnego o dokonanie pomiaru.
| Jakie badanie? | Opis |
| MASA CIAŁA I OBWÓD PASA Kilka razy w roku – w szczególności, gdy zauważamy zmiany wizualne | Regularne ważenie się i sprawdzanie obwodu pasa pozwala na stałe kontrolowanie swojej masy ciała. Dzięki świadomości tego, czy jest ona prawidłowa, czy nie, jesteśmy w stanie szybko podjąć kroki, które pomogą nam uniknąć pogłębiania się nadwagi, czy otyłości. Co więcej, takie pomiary będą pomocne we wczesnym zauważaniu niezamierzonej utraty kilogramów, która niekiedy pojawia się w sytuacjach stresowych lub jest jednym z objawów choroby – taką zmianę warto zawsze skonsultować z lekarzem. W przypadku, gdy nasza masa ciała jest zbyt wysoka, to warto dążyć do jej obniżenia, aby nie tylko zadbać o zdrowie, ale również poprawić swoje codzienne samopoczucie. Jeśli nie mamy własnej wagi, to możemy skorzystać z tych, które są ogólnodostępne. Znajdziemy je m.in. w aptekach, w przychodniach medycznych oraz na siłowniach. |
| POMIAR CIŚNIENIA KRWI -Wynik < 120/80 mm Hg – zaleca się pomiar co najmniej 1 x na każde 5 lat – Wynik 120–129/80–84 mm Hg – pomiar co najmniej 1 x na 3 lata – Wynik 130–139/85–89 mm Hg – pomiar co najmniej 1 x w roku – Osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze powinny wykonywać pomiary częściej, zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego. | Zauważa
się, że aż około 50% osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze nie
jest świadomych jego występowania. Z uwagi na to, że pomiar ciśnienia
jest badaniem ogólnodostępnym, łatwym do przeprowadzenia i nieinwazyjnym
– warto pamiętać o jego regularnym wykonywaniu i zdawać sobie sprawę z
jego wyników. W przypadku zauważenia niepokojącego wzrostu (skurczowe
większe/równe 140 mm Hg, rozkurczowe większe/równe 90 mm Hg) – należy
skonsultować go z lekarzem, który zaplanuje podjęcie kolejnych
kroków. Nieleczone nadciśnienie tętnicze może mieć poważne
konsekwencje zdrowotne, z kolei wprowadzenie zmian stylu życia i farmakoterapii przez osoby cierpiące na tę chorobę daje możliwość zapobieżenia im. Możesz wykonać to badanie u lekarza rodzinnego. W niektórych przychodniach i aptekach są ogólnodostępne ciśnieniomierze, z których możemy skorzystać przy okazji wizyty. Ciśnieniomierz domowy: 40 – 200 zł |
Inne badania dla mężczyzn
Nie zapominajmy również o regularnych pomiarach masy ciała – niekiedy zbyt późno orientujemy się ile kilogramów przybraliśmy w ostatnim czasie i jest nam bardzo trudno wrócić do pierwotnego stanu. W zakresie profilaktyki cennym badaniem jest USG jamy brzusznej (raz na 3-5 lat) i RTG klatki piersiowej (raz na 5 lat) – każde z nich jest zupełnie bezbolesne, a może pomóc w szybkim wykryciu zmian najważniejszych narządów. Raz na pół roku dobrze jest udać się do dentysty na badanie kontrolne, a raz na 5 lat – do okulisty.
| Badanie | Opis |
| USG jamy brzusznej 1 x na 3-5 lat | Dzięki temu bezbolesnemu badaniu
dowiemy się, czy budowa ważnych narządów – wątroby, trzustki, nerek,
wątroby, pęcherzyka żółciowego, jest prawidłowa. USG jamy brzusznej
pozwala na szybkie wykrycie zmian takich jak kamica nerkowa, kamica
żółciowa, stłuszczenie wątroby, czy powiększenie śledziony. Jest także
jedną z form diagnostyki nowotworowej i umożliwia zauważenie
ewentualnych nieprawidłowości pod postacią guzów, torbieli, czy
nowotworów. Do tego badania należy się odpowiednio przygotować, o
czym z pewnością poinformuje nas lekarz zlecający badanie. Największą
przeszkodą w odczytaniu obrazu z wykonanego USG jamy brzusznej są gazy
zgromadzone w jelitach, dlatego należy dążyć do zmniejszenia ich
ilości poprzez zastosowanie leków stosowanych przy wzdęciach. Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 100 – 130 zł |
| RTG KLATKI PIERSIOWEJ 1 x na 5 lat (szczególnie palacze) | To
badanie jest bardzo szybkie w wykonaniu i pozwala na wczesne
zauważenie zmian w obrębie płuc, co może pomóc w szybszej diagnostyce i w
efektywniejszym leczeniu chorób tego narządu. Na obrazie RTG klatki
piersiowej widoczne jest także serce, dzięki czemu możliwa jest ocena
jego budowy i wielkości. Przed wykonaniem tego badania należy mieć
pewność, że nie obejmują nas przeciwwskazania (np. ciąża). Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 30 – 40 zł |
| BADANIE DENTYSTYCZNE 1 x na 6 miesięcy | Poza
codziennym dbaniem o higienę jamy ustnej polegającym na kilkukrotnym
myciu zębów w ciągu dnia i regularnym czyszczeniu z użyciem nitki
dentystycznej, niezbędne jest również odbywanie wizyt kontrolnych u
specjalisty. Umawianie się do dentysty raz na pół roku pomoże we wczesnym wykryciu zmian w uzębieniu, co będzie sprzyjało zapobieganiu ich rozwinięciu, które gdy są przez długi czas niezauważone – nierzadko wiążą się z dużym bólem. Refundacja NFZ: Tak. Wizyta u dentysty może być przeprowadzona bez skierowania od lekarza rodzinnego. Dodatkowo raz w roku w gabinecie dentystycznym realizującym usługi w ramach umowy z NFZ mamy możliwość skorzystania z bezpłatnego zabiegu usuwania kamienia nazębnego Cena (prywatnie): Konsultacja stomatologiczna: ok. 50-100 zł |
| BADANIE OKULISTYCZNE 1 x na 5 lat U osób pracujących przy monitorach: 1 x na 4 lata Przy wadzie wzroku: 1 x na 2 lata Osoby chorujące na cukrzycę: 1 x w roku | Dzięki regularnym badaniom wzroku możliwe będzie wczesne wykrycie takich wad jak
m.in. krótkowzroczność, czy dalekowzroczność. Wiele osób spędza wiele
godzin w ciągu dnia przed monitorem, a nierzadko także przed ekranem
telefonu. Te elementy stylu życia mogą przyczynić się do zaburzeń
widzenia, dlatego warto dbać o regularne badania profilaktyczne u
okulisty. Nieleczone wady mogą sprzyjać ich pogłębieniu oraz pogorszyć
nasze samopoczucie na co dzień – często bowiem skutkują bólem głowy,
zmęczeniem i niechęci do czynności wymagających wytężenia wzroku.
Refundacja NFZ: Tak, ale niezbędne jest skierowanie od lekarza rodzinnego (POZ) Cena (prywatnie): Badanie wzroku u okulisty: 100-170 zł |
Popularne wpisy na blogu:
Dieta przy Hashimoto przepisy – posiłki 400 kcal
Jak jeść mniej soli? Sól w żywności – w czym jest najwięcej soli?
Ile wody dziennie powinniśmy wypijać? Sposoby na wypijanie odpowiedniej ilości płynów.
Dieta na rozstępy – przyczyny i sposoby zapobiegania
Suplementy na odchudzanie i ich skuteczność. Beta-glukany, gorzka pomarańcza, l-karnityna, chrom, glukomannan | część 3
Suplementy diety na odchudzanie – wady i zalety
Suplement diety a lek. Sprawdź, czym się różnią
Co jeść na kolację? Czy jedzenie wieczorem jest zdrowe?
Jak otworzyć catering dietetyczny? Rozpoczynanie sprzedaży diet pudełkowych krok po kroku
Dieta pudełkowa – na czym polega? Czy warto ją stosować?
Jak powstrzymać apetyt i lepiej kontrolować uczucie głodu?
Owsianka na mleku – przepisy, właściwości i proporcje
Posiłek rekreacyjny vs. cheat meal – jak zmniejszyć restrykcję diety dbając o swoją psychikę?
Co obniża cholesterol? 4 substancje o udowodnionym działaniu obniżającym cholesterol i trójglicerydy
Brak motywacji do diety? Motywacja do odchudzania w 3 krokach!
